Może wydawać się, że we wszelkich sporach transportowych czy postępowaniach z udziałem organów kluczowe znaczenie ogrywają dokumenty takie jak zlecenie przewozowe, CMR, wydruki z korespondencji mailowej dotyczącej warunków przewozu czy oświadczenia stron.
Nie zawsze jednak będą one wystarczające, aby poprzeć dowodami podnoszone twierdzenia czy kierowane do kontrahentów roszczenia pieniężne. W niektórych sprawach to właśnie dokumentacja fotograficzna wykonywana skrupulatnie na każdym etapie zawierania i wykonywania umowy przewozu czy to przez przewoźnika czy działającego w jego imieniu kierowcę będzie kluczowa dla stwierdzenia czyj punkt widzenia w sporze jest tym zgodnym z obowiązującymi przepisami.
Wartość dowodowa dokumentacji fotograficznej, a szczególnie takiej w której jesteśmy w stanie wyszczególnić datę i godzinę wykonania zdjęcia jest nieoceniona. W tym artykule znajdziesz wskazówki, które pomogą Ci zabezpieczyć dowody niezbędne w sporze z podwykonawcą czy zleceniobiorcą w celu wykazania zasadności Twojego roszczenia lub też w celu odparcia argumentów drugiej strony, jeśli kierowane do Ciebie roszczenie nie jest wystarczająco udowodnione. Odpowiednio wykonane fotografie pomogą Ci również wykazać należytą staranności w zabezpieczeniu pojazdu przed nieświadomym przewozem nielegalnych imigrantów i uniknięcie nałożonej z tego tytułu kary, a także okoliczność i warunki zawartej umowy przewozu w przypadku utraty listu przewozowego – szczegółowe informacje na temat wszystkich powyższych zagadnień znajdziesz poniżej.
Spis treści
Odszkodowanie za uszkodzenie ładunku
Czy to w przypadku realizacji przewozu krajowego czy międzynarodowego często spotykaną sytuacją jest obciążenie przewoźnika za wystąpienie szkody przewożonego ładunku i wezwanie do zapłaty wysokiego odszkodowania na rzecz Zleceniodawcy przewozu.
W przypadku wystąpienia szkody, a co za tym idzie zmniejszenia wartości przewożonego towaru Zleceniodawca często zwraca się do przewoźnika z roszczeniem o zapłatę wysokich kwot powołując się na winę przewoźnika i nieprawidłowe wykonanie przewozu. Jaką rolę odgrywać tu może dokumentacja fotograficzna i kto powinien pamiętać o jej wykonaniu?
Zgodnie z art. 65 ust. 1 Ustawy Prawo przewozowe „Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za utratę, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstałe od przyjęcia jej do przewozu aż do jej wydania oraz za opóźnienie w przewozie przesyłki.”
Ust. 2 ww. artykułu precyzuje, że „Przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie albo opóźnienie w przewozie przesyłki powstały z przyczyn występujących po stronie nadawcy lub odbiorcy, niewywołanych winą przewoźnika, z właściwości towaru albo wskutek siły wyższej. Dowód, że szkoda lub przekroczenie terminu przewozu przesyłki wynikło z jednej z wymienionych okoliczności, ciąży na przewoźniku.” Tutaj pojawia się więc możliwość uchylenia się przewoźnika od odpowiedzialności jeśli potrafi dowieść, że to nie on ponosi winę za szkodę.
Podobny reżim wynika z przepisów Konwencji CMR, która reguluje międzynarodowy przewóz towarów.
W jej przepisach znajdziemy w większości analogiczne regulacje w zakresie odpowiedzialności nadawcy za dostateczność opakowania, możliwości uchylenia się od odpowiedzialności przewoźnika oraz ciężaru dowodu na nim spoczywającego. Okoliczność niewywiązania się przez nadawcę z obowiązku odpowiedniego przygotowania towaru do przewozu oraz jego nieprawidłowego zapakowania, poparta odpowiednimi dowodami będzie kluczowa dla uniknięcia odpowiedzialności przewoźnika za szkodę. W przypadku gdy po załadunku kierowca ma wątpliwość co do prawidłowego zabezpieczenia ładunku oczywiście może temat ten poruszyć z nadawcą lub załadowcą, a także poczynić zastrzeżenia w treści listu przewozowego, jednak niestety bardzo często kierowcy i przewoźnicy nie korzystają z takiej możliwości.
Zrobienie zdjęcia w czasach powszechności smartfonów to kilka dodatkowych sekund przed wyruszeniem w trasę, a odpowiednio sfotografowane nieprawidłowości w zakresie opakowania, takie jak brak pełnej ochrony towaru, nieprzystosowany materiał opakowania, nieprawidłowe przymocowanie, przedarcia czy uszkodzenia na powierzchni opakowania dają realną możliwość wykazania wystąpienia ubytku lub szkody z przyczyn nieleżących po stronie przewoźnika, a co za tym idzie – uwolnienia się od obowiązku zapłaty odszkodowania.
Zgodnie z art. 65 ust. 3 ustawy Prawo przewozowe „Przewoźnik jest zwolniony od odpowiedzialności określonej w ust. 1, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstały co najmniej z jednej z następujących przyczyn:
[…]
2) braku, niedostateczności lub wadliwości opakowania rzeczy, narażonych w tych warunkach na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości;
3) szczególnej podatności rzeczy na szkodę wskutek wad lub naturalnych właściwości;
4) ładowania, rozmieszczenia lub wyładowywania rzeczy przez nadawcę lub odbiorcę;
Jeśli sposób opakowania, szczególna podatność towaru na uszkodzenia czy sposób rozmieszczenia ładunku budzą Twoje wątpliwości, a nie masz możliwości skonfrontowania ich z podmiotem odpowiedzialnym za zabezpieczenie ładunku koniecznie wykonaj dokładną dokumentację fotograficzną wskazującą elementy czy braki mogące doprowadzić później do powstania szkody na towarze. Pozwoli to na zabezpieczenie kluczowych dowodów w ewentualnym sporze dotyczącym odszkodowania.
Zabezpieczenie pojazdu przed nielegalnymi imigrantami
Kolejnym zagadnieniem, w którym decydującą rolę odgrywa kompletna i szczegółowa dokumentacja fotograficzna to kwestia wykazania należytej staranności w zabezpieczeniu pojazdu przed wtargnięciem nielegalnych imigrantów w transportach do Wielkiej Brytanii. Kary za nieprawidłowe zabezpieczenie pojazdu sięgają nawet 6.000 funtów, a kary za przewóz osób nieuprawnionych do 10.000 za jedną osobę nielegalnie przekraczającą granicę. Bardzo często zrezygnowani przewoźnicy zwracają się do Kancelarii Koben z pytaniem – jak skutecznie uchronić się przed wysoką karą? Odpowiadamy krótko – wykazać kompleksową realizację wytycznych Border Force w zakresie zabezpieczenia pojazdu i prewencji. Najlepiej zrobić to przedstawiając właśnie zdjęcia zabezpieczeń pojazdu i dokumentacji weryfikacyjnej z konkretnego przewozu w stosunku do którego toczy się postępowanie.
Zgodnie z art. 34 par. 3 Immigration and Asylum Act z 1999 r. celem obrony przed nałożeniem kary „Przewoźnik może wykazać, że —
(a) nie wiedział i nie miał uzasadnionych podstaw, by podejrzewać, że w przestrzeni ładunkowej ukrywa się lub może ukrywać się osoba nielegalnie przekraczająca granicę;
(b) przewoźnik wdrożył skuteczny system zapobiegania przewozowi osób nielegalnie przekraczających granicę; oraz
(c) w danym przypadku osoba lub osoby odpowiedzialne za obsługę tego systemu realizowały go prawidłowo.
Podstawą udowodnienia wyżej wskazanych okoliczności, szczególnie tych przeprowadzonych przez kierowcę w trasie jest właśnie odpowiednio wykonana dokumentacja fotograficzna. Odpowiednio oznaczać tutaj będzie – we właściwym czasie oraz we właściwy sposób. Z uwagi na konieczność wykazania odpowiedniego przeprowadzenia kontroli po załadunku oraz prawidłowego zabezpieczenia pojazdu najistotniejsze będą zdjęcia wykonane w czasie odpowiadającym dacie i godzinie załadunku pojazdu.
Na zdjęciach uwidoczniony musi być rodzaj zabezpieczeń przestrzeni ładunkowej, numer seryjny zabezpieczenia oraz numer rejestracyjny pojazdu. W przypadku zabezpieczenia naczepy linką celną warto obfotografować również wszystkie strony pojazdy, aby wykazać jej prawidłowe zainstalowanie. Taką samą dokumentację fotograficzną należy wykonać po każdym postoju oraz w czasie kontroli przed wjazdem do portu. Jeśli to możliwe warto również pamiętać, aby kierowca wykonał zdjęcie dachu w przypadku pojazdów z plandeką, jest to bowiem jeden z najczęstszych sposobów przedostawania się nielegalnych imigrantów do pojazdu.
W przypadku, gdy kierowca zauważy jakiekolwiek naruszenie zabezpieczeń pojazdu powinien on dokładnie zweryfikować wnętrze przestrzeni ładunkowej, ponownie zabezpieczyć pojazd i założyć nowe zabezpieczenia w tym zabezpieczenia numerowane. Wszystkie powyższe czynności jak również numery zabezpieczeń kierowca powinien odnotować na checkliście kontrolnej. Celem wykazania należytego kontrolowania przez przewoźnika zachowania procedur przez kierowcę w trasie warto pouczyć kierowcę o konieczności wykonywania na bieżąco – po każdym uzupełnieniu checklisty – jej zdjęcia oraz przesyłanie go do przewoźnika w czasie rzeczywistym, tak aby już na etapie wykonywania transportu zadbać o kluczowe dowody w postępowaniu dotyczącym ewentualnego przewozu nielegalnych imigrantów.
Utrata oryginalnych dokumentów przewozowych
Kontynuując wątek działań, które przewoźnik może podjąć prewencyjnie, chcąc jeszcze przed wystąpieniem problemu zapobiec jego negatywnym konsekwencjom, rozwinąć można problematykę utraty dokumentów przewozowych. Każde zlecenie transportowe zawiera jakąś formę zobowiązania do dostarczenia oryginału dokumentacji związanej z przewozem – tj. listu przewozowego oraz ewentualnych dokumentów niezbędnych do dopełnienia formalności celnych. Chcąc podać przykłady z praktyki skorzystajmy z postanowień umów zawartych w sprawach prowadzonych przez Kancelarię Koben. Dla przykładu postanowienia takie są zostały sformułowane w formie:
- obciążenia karą umowną w wysokości 10% / 20% frachtu / 8% frachtu za każdy dzień opóźnienia w dostarczeniu oryginału dokumentów z jednoczesnym określeniem terminu przekazania dokumentacji na 7 dni / 14 dni od wykonania usługi;
- uzależnienie początku biegu terminu zapłaty od momentu doręczenia dokumentów przewozowych lub rygor przedłużenia terminu do 90/ 120 dni w przypadku braku doręczenia oryginałów;
- wstrzymania wypłaty wynagrodzenia do czasu doręczenia dokumentacji.
Takie regulacje umowne, szczególnie tak daleko idące jak wstrzymanie wypłaty wynagrodzenia mogą pozostawać w sprzeczności z powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, są jednak stosowane w branży jako swoista „motywacja” dla przewoźników, aby zbyt długo nie zwlekać z odesłaniem dokumentacji. Utrata czy zniszczenie listu przewozowego CMR nie powoduje bowiem, iż zlecenie przewozowe nie zostało wykonane, a także nie świadczy o okoliczności jego nieprawidłowego wykonania.
Na tle przepisów Konwencji CMR list przewozowy stanowi dowód zawarcia umowy przewozu, a brak, nieprawidłowość lub utrata listu przewozowego nie wpływa na istnienie ani na ważność umowy przewozu (art. 4 Konwencji CMR). W przypadku utraty listu przewozowego bez przeszkód można wykazywać okoliczność wykonania zlecenia przewozu innymi dowodami takimi jak zlecenie transportowe, korespondencja stron czy właśnie dokumentacja fotograficzna.
Dlatego też bardzo istotnym w kontekście dowodowym w ewentualnym sporze może okazać się sfotografowanie wypełnionego dokumentu CMR czy deklaracji celnych po ich otrzymaniu od nadawcy. W ten sposób przewoźnik zabezpiecza swoje interesy na wypadek ewentualnej utraty listu przewozowego, a możliwość udokumentowania zawartej w nim treści zwiększa szanse przewoźnika w postępowaniu dotyczącym kary umownej czy odszkodowania za zgubienie lub zniszczenie dokumentów przewozowych.
Powyżej przytoczone przykłady to jedynie niewielki zakres najczęściej pojawiających się w praktyce przeszkód dowodowych spowodowanych brakiem wykonywania dokumentacji fotograficznej na bieżąco, podczas realizacji przewozu. Właściwe fotografowanie kluczowych okoliczności m.in. takich jak nieprawidłowe zabezpieczenie ładunku, odpowiednie działania prewencyjne w zakresie przewozu nielegalnych imigrantów czy utrwalenie treści dokumentów przewozowych może odegrać ważną rolę w ewentualnych sporach i działać na korzyść przewoźnika w postępowaniach z udziałem organów krajowych czy zagranicznych.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ):
Dlaczego dokumentacja fotograficzna jest tak ważna w sporach transportowych?
Zdjęcia mogą stanowić decydujący dowód w przypadku sporów o uszkodzenie ładunku, złe zabezpieczenie, czy przewóz nielegalnych imigrantów.
Jakie elementy powinienem sfotografować podczas transportu?
Zabezpieczenie ładunku, stan pojazdu, plomby, a także dokumenty przewozowe – zwłaszcza w przypadku przewozów międzynarodowych.
Czy zdjęcia muszą zawierać datę i godzinę?
Tak, aby były uznane za wiarygodny dowód, warto zapewnić, że są odpowiednio oznaczone czasowo.
Jak dokumentacja fotograficzna w może pomóc w uniknięciu kar za nielegalnych imigrantów?
Fotografie zabezpieczeń pojazdu oraz regularne zdjęcia po każdym postoju mogą wykazać staranność przewoźnika i obronić przed karami.
Co zrobić, jeśli zgubię dokumenty przewozowe?
Dokumentacja fotograficzna wypełnionych dokumentów przewozowych może stanowić kluczowy dowód w przypadku ich utraty.