Transport drogowy w Polsce: Kluczowe informacje dla przedsiębiorców

Transport drogowy jest jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki, która pełni kluczową rolę w przepływie towarów i osób. W Polsce jego działalność jest szczegółowo regulowana ustawą z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym. Ustawa ta określa nie tylko zasady krajowego i międzynarodowego transportu, ale również rozróżnia różne formy przewozów, takie jak transport niezarobkowy, kombinowany czy intermodalny. Zrozumienie różnic pomiędzy poszczególnymi rodzajami transportu jest istotne zarówno z punktu widzenia formalności prawnych, jak i praktyki zarządzania przedsiębiorstwami transportowymi.

Czym jest transport drogowy?

Ustawa o transporcie drogowym w art. 4 pkt 3 szczegółowo definiuje pojęcie transportu drogowego. Obejmuje on różne formy działalności, takie jak:

  • Krajowy i międzynarodowy transport drogowy towarów lub osób,
  • Działalność gospodarcza polegająca na przejazdach drogowych przedsiębiorcy, pomocniczo w stosunku do jego działalności gospodarczej, która nie spełnia wymogów niezarobkowego przewozu drogowego,
  • Pośrednictwo przy przewozie rzeczy i osób.

Definicja ta wyznacza szeroki zakres działalności objętej ustawą, co pozwala na szczegółowe rozróżnienie między różnymi rodzajami przewozów i związanymi z nimi wymogami prawnymi.

Krajowy i międzynarodowy transport drogowy

Krajowy transport drogowy to działalność polegająca na przewozie osób lub rzeczy, gdzie trasa przewozu odbywa się wyłącznie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Przewoźnicy, którzy wykorzystują pojazdy o DMC powyżej 3,5 tony, są zobowiązani do uzyskania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Zezwolenie to jest również konieczne do ubiegania się o licencję na przewozy międzynarodowe.

Międzynarodowy transport drogowy odnosi się do przewozów, które wymagają przekroczenia granicy państwowej Polski. W takim przypadku konieczne jest uzyskanie licencji wspólnotowej, która uprawnia przewoźników do realizowania przewozów na terenie Unii Europejskiej. Ważnym aspektem jest zmiana przepisów od 21 maja 2022 roku, kiedy to licencja wspólnotowa stała się obowiązkowa także dla przewoźników wykonujących międzynarodowy transport pojazdami o DMC powyżej 2,5 tony.

Transport kombinowany

Transport kombinowany, zdefiniowany w art. 4 pkt 13 ustawy o transporcie drogowym, odnosi się wyłącznie do przewozów rzeczy, w których ładunek jest transportowany z wykorzystaniem co najmniej dwóch różnych gałęzi transportu (drogowego i kolejowego, morskiego lub żeglugi śródlądowej). Kluczową cechą transportu kombinowanego jest to, że odcinek początkowy lub końcowy przewozu musi odbywać się drogą, a główny odcinek – koleją lub innym środkiem transportu.

Przykład: Transport kontenera koleją z portu w Gdańsku do stacji kolejowej w Poznaniu, a następnie dalszy przewóz kontenera drogą do miejsca docelowego w Wrocławiu.

Przepisy przewidują także określone limity odległości, np. odcinek przewozu drogowego w transporcie kombinowanym nie może przekraczać 150 km w linii prostej od portu morskiego lub śródlądowego, co ma na celu optymalizację i promowanie ekologicznych form transportu.

Transport intermodalny i multimodalny

Transport intermodalny to rodzaj przewozu, w którym wykorzystuje się więcej niż jedną gałąź transportu (np. drogowy, kolejowy), jednak ładunek pozostaje w tej samej jednostce ładunkowej przez cały czas przewozu. Ważnym aspektem jest, że transport intermodalny nie wymaga przewozu drogowego na odcinkach początkowych i końcowych, jak to ma miejsce w transporcie kombinowanym.

Transport multimodalny z kolei pozwala na przeładowanie ładunku do innej jednostki transportowej, co daje większą elastyczność logistyczną, choć jest bardziej złożone operacyjnie.

Niezarobkowy przewóz drogowy

Niezarobkowy przewóz drogowy, inaczej zwany przewozem na potrzeby własne, jest szczególną formą transportu, w którym przedsiębiorca nie uzyskuje bezpośrednich korzyści finansowych z realizowanych przewozów. Przewozy te są wykonywane pomocniczo w stosunku do podstawowej działalności gospodarczej przedsiębiorcy. Przykładem może być firma produkująca meble, która przewozi swoje towary między magazynami za pomocą własnych środków transportu.

Warto podkreślić, że przewozy na potrzeby własne wymagają uzyskania zaświadczenia, o ile przewożone są pojazdami o DMC powyżej 3,5 tony lub autobusami.

Przewóz niehandlowy w celach prywatnych

Przewóz niehandlowy w celach prywatnych, zdefiniowany w rozporządzeniu (WE) nr 561/2006, odnosi się do przejazdów, które nie są związane z działalnością zarobkową ani nie generują dochodu. Ważną cechą tego rodzaju przewozu jest to, że kierowca ani żaden inny podmiot nie otrzymuje za niego wynagrodzenia. Przykładami mogą być przewozy w ramach działalności prywatnej, np. przeprowadzki czy transport rodzinny.

Konsekwencje prawne za naruszenie przepisów

Naruszenie przepisów ustawy o transporcie drogowym może skutkować różnymi konsekwencjami prawnymi, w tym:

  • Nałożeniem kar administracyjnych na przewoźnika,
  • Cofnięciem licencji przewoźnika,
  • Odpowiedzialnością karną lub cywilną w przypadku poważniejszych naruszeń.

Warto zauważyć, że przewoźnicy drogowi, którzy nie spełniają wymogów dotyczących uzyskania licencji lub nie przestrzegają warunków wykonywania transportu drogowego, narażają się na poważne sankcje. Przykładem może być wykonywanie przewozu bez wymaganej licencji wspólnotowej, co grozi karami finansowymi i zakazem wykonywania działalności transportowej.

Podstawy prawne

Podstawy prawne regulujące kwestie transportu drogowego obejmują:

  • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym – główny akt prawny regulujący zasady prowadzenia transportu drogowego w Polsce.
  • Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1054 z dnia 15 lipca 2020 r. – nowelizacja przepisów dotyczących transportu drogowego, w szczególności w odniesieniu do licencji wspólnotowej.
  • Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 – przepisy dotyczące przewozów niehandlowych oraz wymagań w zakresie czasu pracy kierowców i tachografów.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ):

Czym jest transport drogowy według polskiego prawa?

Transport drogowy to przewóz osób lub rzeczy pojazdami po drogach publicznych, regulowany ustawą o transporcie drogowym.

Jakie są główne rodzaje transportu drogowego?

Wyróżniamy transport krajowy, międzynarodowy, kombinowany, intermodalny, multimodalny oraz niezarobkowy przewóz drogowy.

Czym różni się transport krajowy od międzynarodowego?

Transport krajowy odbywa się w granicach Polski, a międzynarodowy obejmuje przewozy poza jej granicami.

Co to jest transport kombinowany?

To przewóz rzeczy różnymi gałęziami transportu (np. drogowy i kolejowy), gdzie odcinek początkowy lub końcowy odbywa się drogą, a główny odcinek innym środkiem transportu.

Czy potrzebuję licencji na krajowy transport drogowy?

Tak, jeśli używasz pojazdów o DMC powyżej 3,5 tony, musisz uzyskać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego.

Co to jest niezarobkowy przewóz drogowy?

Jest to przewóz na potrzeby własne firmy, bez pobierania opłat, służący działalności pomocniczej wobec głównej działalności przedsiębiorstwa.

Kiedy wymagana jest licencja wspólnotowa?

Przy wykonywaniu międzynarodowego transportu drogowego na terenie UE pojazdami o DMC powyżej 2,5 tony.

Jakie są konsekwencje za naruszenie przepisów transportu drogowego?

Możesz zostać ukarany karami administracyjnymi, utracić licencję przewoźnika lub ponieść odpowiedzialność karną lub cywilną.

Czy potrzebuję zaświadczenia na przewóz na potrzeby własne?

Tak, jeśli przewóz jest wykonywany pojazdami o DMC powyżej 3,5 tony lub autobusami.

Gdzie znajdę przepisy regulujące transport drogowy?

W ustawie z dnia 6 września 2001 roku o transporcie drogowym oraz w odpowiednich rozporządzeniach unijnych.

Author Avatar

Karolina Butryn - Tatus

Prawnik w Kancelarii Transportowej KOBEN, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W dziale prawnym Kancelarii Transportowej KOBEN doradza w sprawach kontroli oraz postępowań z udziałem Border Force oraz HM Revenue & Customs. Odpowiedzialna za prowadzenie postępowań na terenie państw francuskojęzycznych, a także krajowych postępowań administracyjnych z udziałem Inspekcji Transportu Drogowego. Obok obsługi podmiotów z branży TSL specjalizuje się w zagadnieniach prawa autorskiego oraz prawa własności intelektualnej w przedsiębiorstwie.
Search